ေလာကီ လူ႕အဆင္႔အတန္း(၅)မ်ဳိး

ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားဟာ ဧကရသ ၀ိမုတၱိ လုိ႔ေခၚတဲ႔ တခုတည္းေသာ လြတ္ေျမာက္ျခင္းတရား နိဗၺာန္ကုိသာ ဦးတည္လုိ႔ တရားေတာ္ေတြကုိ ေဟာၾကားခဲ႔ေပမဲ႔ ေလာကလူသားအားလုံး တထုိင္ထဲနဲ႔ေတာ႔ နိဗၺာန္ရမွာ ၊ လြတ္ေျမာက္နုိင္မွာမဟုတ္ဘူး ဆုိတာလဲ သိျမင္ေတာ္မူခဲ႔ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႔ ေလာကုတၱရာနယ္ပယ္မွာ အရိယာရွစ္ပါး(မဂ္ပုဂၢဳိလ္ ၄ပါး၊ဖုိလ္ပုဂၢဳိလ္ ၄ပါး) ခြဲျခားထားသလုိ ေလာကီနယ္ပယ္မွာလဲ လူ႕အဆင္႔အတန္း (၅)မ်ဳိးကုိ ခြဲျခားေပးခဲ႔ပါတယ္ ။ ဗုဒၶျမတ္စြာဟာ လူ႕အဆင္႔အတန္းကုိ စိတ္ရဲ႕အရည္အေသြးအေပၚမူတည္ၿပီး ခြဲျခားခဲ႔တာျဖစ္ပါတယ္ ။ အေၾကာင္းကေတာ႔ ကုသုိလ္မႈ ၊ အကုသုိလ္မႈ မွန္သမွ်ဟာ လူ႕စိတ္ရဲ႕ ေကာင္းတဲ႔ ေစတနာ ၊ မေကာင္းတဲ႔ေစတနာ ေတြေၾကာင္႔သာ ျဖစ္ၾကရတာပါ ။ ဒါေၾကာင္႔ စိတ္ဓါတ္အဆင္႔အတန္းအေပၚ မွီတည္ၿပီး လူ႕အဆင္႔အတန္း(၅)မ်ဳိး ခြဲျခားထားတယ္လုိ႔ ဦးစြာမွတ္ေစခ်င္ပါတယ္ ။
၁ ။ အႏၶ ဗာလ ပုထုဇဥ္
အႏၲရာယ္အႀကီးဆုံး နဲ႔ အဆင္႔အတန္းအနိမ္႔ဆုံး လူေတြ ၊ လူလုိ႔သာေခၚရတဲ႔ လူ႕တိရိစာၦန္ေတြျဖစ္ပါတယ္ ။ သူတုိ႔ရဲ႕ လားရာဂတိက အ၀ီစိ စတဲ႔ ငရဲႀကီးရွစ္ထပ္ ၊ ကမာၻပ်က္ေတာင္ ၀ဋ္ေၾကြးမကုန္တဲ႔ ေလာကႏၲရိတ္ငရဲ စတဲ႔ ငရဲဘုံသာျဖစ္လုိ႔ ဒီအဆင္႔ကုိေရာက္မသြားဖုိ႔ လူသားတုိင္းေသေရးရွင္ေရးတမွ် အေရးႀကီးပါတယ္ ။ ဘယ္လုိ လူေတြလဲဆုိေတာ႔ အႏၶ - အကန္းလုိ ကုသုိလ္တရားစတဲ႔ ေကာင္းမႈ၊ေကာင္းက်ဳိးကုိ လုံး၀မသိ၊မယုံ ၊ စိတ္ေကာင္း ေစတနာ တစက္မွ်မရွိ ၊ ဒါေတြအျပင္ ဗာလ - မုိက္မဲတဲ႔ အကုသုိလ္ မေကာင္းမႈလုပ္ရမွာ အလြန္ ေမြ႕ေလ်ာ္ေပ်ာ္ပါးတဲ႔လူေတြပါ ။ သာဓကျပရရင္ - ခု ကမာၻမွာ ISIS တုိ႔ အယ္လ္ခုိင္ဒါတုိ႔လုိ ဘာသာေရးအစြန္း ေရာက္အၾကမ္းဖက္သမားေတြလုိ လူေတြပါပဲ ။ သူတုိ႔မွာ လူလူခ်င္းကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္ေတာင္မရွိ ၊ သူတပါးကုိ သတ္ျဖတ္၊ညွင္းပမ္း၊ႏွိပ္စက္ရမွာ ၊ မုဒိန္းက်င္႔၊ေစာ္ကား၊ဖ်က္ဆီးရမွာ လူကုိလူခ်င္းၿမဳိသလုိ သူတပါးယုံၾကည္ ခ်က္ကုိ ဖ်က္လုိ႔ မိမိတုိ႔သာလႊမ္းမုိးျခယ္လွယ္ခ်င္တာ စတဲ႔ မေကာင္းမႈႀကီးေတြကုိ အားရပါးရလုပ္ေနၾကသူေတြ ကုိ ေၾကာက္စရာအေကာင္းဆုံး (အႏၶဗာလပုထုဇဥ္)လုိ႔ သတ္မွတ္ပါတယ္ ။ ဒီလုိလူမ်ဳိးျဖစ္ဖုိ႔မဆုိထားနဲ႔ ဒီလုိ လူမ်ဳိးေတြ႕ရင္ အနားအကပ္မခံပဲ ေကြ႕ေရွာင္သြားရေလာက္ေအာင္ အႏၲရာယ္ႀကီးလုိ႔ သတိထားသင္႔ပါတယ္ ။
၂ ။ အႏၶ ပုထုဇဥ္
ဒုတိယအႏၲရာယ္အႀကီးဆုံး နဲ႔ အဆင္႔အတန္းအနိမ္႔ လူေတြပါ ။ သူတုိ႔ရဲ႕လားရာဟာလဲ အပါယ္ေလးပါး ငရဲ ၊ ၿပိတၱာ ၊ တိရိစာၦန္ ၊ အသူရကာယ္ ဘုံေတြပဲမုိ႔ မျဖစ္ေအာင္ ေရွာင္သင္႔ပါတယ္ ။ အေပၚက ငရဲသားသက္သက္ ျဖစ္မဲ႔ အဆင္႔ထက္သာတာတခုက သူတုိ႔က အၿမဲထာ၀ရေသြးဆာေနသူေတြမဟုတ္ပါဘူး ။ ကုသုိလ္တရားကုိ မသိလုိ႔ ေကာင္းမႈမလုပ္ျဖစ္ေပမဲ႔ မေကာင္းမႈလုပ္ရမွာ အားရေက်နပ္ေမြ႕ေလ်ာ္ေနတတ္သူေတြလဲ မဟုတ္ပါဘူး  ဥပမာေျပာရရင္ လြဲမွားတဲ႔အယူကုိယူထားလုိ႔ ေကာင္းမႈမေကာင္းမႈ အမွန္ကုိမသိ ၊ အစဥ္အလာအယူအဆအရ တိရိစာၦန္ေတြကုိသတ္ျဖတ္၊ ယာဇ္ပူေဇာ္ျခင္း လည္လွီးျခင္းေတြလုပ္တယ္ ၊ ထုံးစံအရလုပ္လုိက္တာပဲ ၊ စိတ္ပါ လုိ႔ရယ္မဟုတ္ဘူး ။ အဲလုိလူေတြကုိ လူသတ္ခုိင္းရင္ ဥပေဒေၾကာက္လုိ႔ သတ္မွာမဟုတ္ေတာ႔ဘူး ။ အဲလုိ လူေတြ မုဒိန္းက်င္႔ခုိင္းရင္ ဥပေဒေၾကာက္လုိ႔ က်င္႔မွာမဟုတ္ေတာ႔ဘူး ။ ဆုိလုိတာက အစြန္းေရာက္ေအာင္ အယူလြဲတာ မဟုတ္ဘူးေပါ႕ ။ ဒါေပမဲ႔လဲ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈဆုိတဲ႔ ေထာက္ရာတည္ရာ မရွိတဲ႔အတြက္ အပါယ္ တံခါးဟင္းလင္းပြင္႔ေနၿပီးသားမုိ႔ မျဖစ္သင္႔တဲ႔ လူ႕အဆင္႔အတန္းမ်ဳိးပါပဲ ။
၃ ။ ပုထုဇဥ္
အထက္ကုိတက္ဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္အနဲငယ္ရွိေပမဲ႔ အပါယ္တံခါးမပိတ္ေသးလုိ႔ စိတ္မခ်ရေသးတဲ႔ ၊ အနဲငယ္ အဆင္႔နိမ္႔ေနေသးတဲ႔ လူေတြပါ ။ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈကုိ သိလာလုိ႔ အကန္း ၊ အမုိက္ သက္သက္မဟုတ္ေပမဲ႔ တခါတရံကန္းနုိင္ ၊ တခါတရံမုိက္နုိင္ေသးတဲ႔လူေတြပါ ။ ပုထုဇဥ္ ဆုိတဲ႔သေဘာကုိက ႐ူးမုိက္တဲ႔သေဘာ ပါၿပီး သားမုိ႔ စိတ္ေကာင္း၀င္ေနရင္းက ေဒါသေတြထျဖစ္ ၊ ထခ်ၾက ၊ လႈေန၊တန္းေနရင္းက မာနေတြတက္ ေစတနာ မဲ႔ကုန္ၾကတာ ၊ လႈေန၊တန္းေနရင္းက ေလာဘေတြတက္ ေမတၱာ မဲ႔ကုန္ၾကတာ၊ ဒီလုိသေဘာေတြရွိေနေသးလုိ႔ အပါယ္တံခါးမပိတ္ေသး ၊ စိတ္မခ်ရေသးပါဘူး ။ (သာမာန္ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အပါအ၀င္ ကမာၻေလာကရဲ႕ လူ အမ်ားစုႀကီး ဟာ ပုထုဇဥ္အဆင္႔မွာပဲ ရွိေနၾကေသးပါတယ္ ။) ဒါဟာ မွ်တတဲ႔ ေလာကအျမင္ပါ ။ စဥ္းစားၾကည့္ ပါ ။ ကမာၻ႕ဘာသာတရားႀကီးေတြမွာ ေကာင္းရာကုိညႊန္ျပတဲ႔ သြန္သင္ခ်က္ေတြ ပါေနပါတယ္ ။ ဒီေတာ႔ မိမိ ယုံၾကည္ရာဘာသာကုိ ကုိးကြယ္ရင္း ဘာသာတရားကညႊန္ျပတဲ႔ ေကာင္းတဲ႔အခ်က္ေလးေတြကုိ သိရွိလုိက္နာ ၿပီး စိတ္ေကာင္းေစတနာနဲ႔ ေကာင္းမႈျပဳၾကတယ္ဆုိရင္ ဒီလုိလူကုိ အကန္း(စုံလုံးကန္း) အႏၶ လုိ႔ ဘယ္လုိမွမေခၚ နုိင္ေတာ႔ပါဘူး ။ ဒါေပမဲ႔ (အတၱ)မျပဳတ္သမွ် ပုထုဇဥ္ဘ၀က မလြတ္ၾကေသးလုိ႔ (အတၱ)ကုိအေျခခံတဲ႔ အယူကုိ ယူတဲ႔လူ မွန္သမွ် ပုထုဇဥ္အဆင္႔မွာပဲ ရွိေနမွာပါ ။ ဒီလုိပါဘဲ - မိ႐ုိးဖလာအရ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္ေနေပမဲ႔ ကုသုိလ္ ၊ အကုသုိလ္ကုိမွ ပုိင္းျခားမသိ ၊ ေလာကေစာင္႔တရား ဟီရိ၊ၾသတၱပၸ ဆုိတဲ႔ အရွက္၊အေၾကာက္ ကင္းမဲ႔ လုိ႔ အေပၚယံပကာသန ရာထူး၊ဂုဏ္သိမ္၊စည္းစိမ္အေဆာင္အေယာင္၊ဘြဲ႕တံဆိပ္ေတြၾကား ငါမာန္ေတြ ျဖန္းျဖန္း ထ ၊ ေထာင္လႊားတက္ၾကြလုိ႔ ႐ုိေသထုိက္သူကုိမ႐ုိေသ ၊ ကုိးကြယ္ရာ ရတနာသုံးပါးကုိေတာင္ ေစာ္ကားႏွိမ္ခ် ႐ုိင္းစုိင္းေနၾကမယ္ဆုိရင္ေတာ႔ ဒီလုိလူေတြ (ဗုဒၶံ၊ဓမၼံ၊သံဃံ)ဂစာၦမိေနေပမဲ႔ တဖက္ကန္းအႏၶ လုိ႔ ေခၚရမွာ ျဖစ္ပါ တယ္ ။ ျပဳဖူးတဲ႔ေကာင္းမႈကုသုိလ္အဟုန္ေၾကာင္႔ သုဂတိဘ၀ ရနုိင္ေျခရွိေပမဲ႔ ေသခါနီး အကုသုိလ္ဖိစီးရင္ေတာ႔ အပါယ္ေလးပါး တံခါးဖြင္႔ႀကဳိေနတာမုိ႔ သတိျပဳသင္႔လွပါတယ္ ။
၄ ။ ကလ်ာဏ ပုထုဇဥ္
အားက်သင္႔တဲ႔ ျဖစ္ေအာင္ႀကဳိးစားသင္႔လွတဲ႔ တဆင္႔ျမင္႔လူ ျဖစ္ပါတယ္ ။ အာစိႏၲကံကုသုိလ္(ေန႔စဥ္ျပဳၿမဲ) ေကာင္းမႈရွိထားလုိ႔ တဘ၀စာ စိတ္ခ်ရတဲ႔ (တမလြန္မွာ) အပါယ္တံခါးပိတ္တဲ႔ လူျဖစ္ပါတယ္ ။ ပုထုဇဥ္တုိ႔ သိသလုိ ကုသုိလ္၊အကုသုိလ္ကုိ အေပၚယံသိတဲ႔အသိမဟုတ္ ၊ ဥာဏ္သိ သိတဲ႔အတြက္ မေကာင္းမႈကုိ ေရွာင္ ဖုိ႔နဲ႔ ေကာင္းမႈတခု ေန႔စဥ္ျပဳဖုိ႔ကုိ စိတ္ညႊတ္ေနတဲ႔ လူေကာင္းသူေကာင္းေတြျဖစ္ပါတယ္ ။ ဥာဏ္သိ သိတယ္ ဆုိတာ ေကာင္းတာလုပ္ရင္ေကာင္းက်ဳိးျဖစ္မယ္ ၊ မေကာင္းတာလုပ္ရင္မေကာင္းက်ဳိးျဖစ္မယ္လုိ႔ ပုိင္းျခားသိတဲ႔ ကမၼႆကတသမၼာဒိဌိ ဥာဏ္အျမင္ကုိ ရတာပါ ။ သမထ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာကုိ ပြားမ်ားေနရင္းက ႐ုပ္တရား ၊ နာမ္တရားကုိ ပုိင္းျခားသိလာမယ္ ၊ ႐ုပ္၊နာမ္တရားတုိ႔ရဲ႕ ျဖစ္မႈ၊ပ်က္မႈ သဘာ၀ကုိ နားလည္လာတဲ႔ နာမ၊႐ူပ ပရိေစၧဒ ဥာဏ္ကုိ ရၿပီဆုိလွ်င္ေတာ႔ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္အစစ္ အျဖစ္ႀကီးျဖစ္လုိ႔ တဘ၀စာ အပါယ္တံခါး ပိတ္ဖုိ႔ ေသခ်ာသြားပါၿပီ ။ ေလာကီလူသားေတြထဲမွာ ပထမဦးဆုံးေသာ လားရာဂတိၿမဲသူ ျဖစ္သြားပါၿပီ ။ ခ်စ္စြာေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ - အသင္ တရားကုိသိလုိ႔ ဘုရားကုိျမင္ျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္ပါၿပီလား ၊ ထုိတရားအရသာေၾကာင္႔ သံဃာ ကုိ ၾကည္ညဳိျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္ပါၿပီလား ။ ထုိသုိ႔ရတနာ(၃)ပါးကုိ မမွိတ္မသုံ သက္၀င္ယုံၾကည္နုိင္ၿပီ ၊ အသက္ပင္ စြန္႔ ရပါေစ ရတနာ(၃)ပါး ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ျခင္းကုိေတာ႔ မစြန္႔ဟု စိတ္ျပတ္နုိင္ၿပီဆုိလွ်င္ သင္ ကလ်ာဏ ပုထုဇဥ္ စာရင္း၀င္ပါၿပီ ။ အျခားေသာ ကမာၻ႕ ဘာသာႀကီးေတြထဲမွ သိမ္ေမြ႕ေသာ ၊ ေမတၱာတရားကုိတန္ဖုိးထားေသာ ၊ ကံအက်ဳိးေပးကုိယုံၾကည္ေသာ ဘာသာတရားမ်ားတြင္လဲ ထုိ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္ေတြ မ်ားစြာရွိနုိင္ပါသည္ ။ သူတုိ႔သည္ စိတ္ေကာင္းေစတနာေကာင္းထားျခင္း၏ တန္ဖုိးကုိေကာင္းစြာနားလည္သည္ ။ သူတပါးအက်ဳိးစီး ပြားကုိ ကုိယ္က်ဳိးစြန္႔ေဆာင္ရြက္သည္ ။ လူလူခ်င္းကုိယ္ခ်င္းစာတရား ၊ ေမတၱာ၊က႐ုဏာတရား ႀကီးမားသည္ -ဆုိလွ်င္ ထုိလူမ်ဳိးကုိလဲ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္ဟုသာ ေခၚထုိက္ပါသည္ ။
၅ ။ စူဠ ေသာတာပန္
အနတၱ ၀ါဒကုိ ယုံၾကည္သက္၀င္သူမွ ရနုိင္၊ေရာက္နုိင္တဲ႔ (အရိယာမဟုတ္ေသးတဲ႔) ေလာကီလူသားအားလုံး ထဲမွာ အဆင္႔အျမင္႔ဆုံး လူ သူေတာ္ေကာင္းျဖစ္ပါတယ္ ။ တမလြန္ဘ၀မွာ သုဂတိဘုံမွာသာ ျဖစ္ရၿပီး ထုိဘ၀ မွာ သစၥာတရား နာၾကားရတာနဲ႔တၿပဳိင္နက္ ပထမေသာတာပတၱိမဂ္ဥာဏ္ကုိရ ၊ အရိယာပုဂၢဳိလ္ စာရင္း၀င္မဲ႔ လူ ျဖစ္ပါတယ္ ။ ၀ိပႆနာဘာ၀နာ စြဲၿမဲအားထုတ္တဲ႔ ေယာဂီပုဂၢဳိလ္ဟာ ႐ုပ္၊နာမ္တရားတုိ႔ရဲ႕ ျဖစ္ပုံပ်က္ပုံကုိ အဖန္ တလဲလဲ ႐ႈျမင္ဆင္ျခင္သုံးသပ္ရင္းက ေနာက္ဆုံးမွာ အပ်က္ကုိသာျမင္ရ ၊ ထိတ္လန္႔၊ေၾကာက္ရြံ႕ ၊ ၿငီးေငြ႕လာ ၊ စြန္ခ်င္လာတဲ႔ေနာက္ အဖန္တလဲလဲ ျဖစ္ျခင္းပ်က္ျခင္းရဲ႕ လက္သည္တရားခံ သခၤါရ ျပဳလုပ္ေနမႈကုိ လစ္လ်ဴ႐ႈ စြန္႔ပယ္လုိက္တဲ႔ ၊ (တနည္း)ဥေပကၡာျပဳလုိက္တဲ႔ သခၤါ႐ုေပကၡာဥာဏ္ ဆုိတဲ႔ ေလာကီရဲ႕ အဆင္႔အျမင္႔ဆုံးဥာဏ္ ကုိ ရရွိသြားသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္ ။ နိဗၺာန္ဆုိတဲ႔ အသခၤတ ပရမတၳတရားႀကီးဆီ ေရာက္လုေရာက္ခင္ နိဗၺာန္နဲ႔ အလြန္နီးစပ္သူေတြ ျဖစ္သြားပါေတာ႔တယ္ ။
ခ်စ္စြာေသာစာ႐ႈသူ - ေလာကလူသတၱ၀ါအနႏၲအတြက္ ျမတ္ဗုဒၶပုိင္းျခားျပသြားတဲ႔ လူအဆင္႔အတန္း(၅)မ်ဳိး ထဲက အႏၲရာယ္ရိွေသာ ၊ လားရာဂတိ မေသခ်ာေသာ ေအာက္ လူအဆင္႔အတန္း(၃)မ်ဳိးကေန လြတ္ေအာင္ ႐ုန္းလုိ႔ လားရာဂတိ စိတ္ခ်ရေသာ ၊ နိဗၺာန္ႏွင္႔နီးစပ္ေသာ သစၥာအမွန္တရားလက္ကုိင္ထားေသာ အထက္ အဆင္႔ လူ(၂)မ်ဳိးေတာ႔ အရိယာမျဖစ္ေသးေတာင္ လူေကာင္းသူေကာင္း ၊ လူသူေတာ္ေကာင္းေတြျဖစ္ဖုိ႔ ႀကဳိးစားသင္႔လွပါေၾကာင္း ေမတၱာေရွ႕ထား သတင္းေကာင္းပါးလုိက္ရပါသည္ ။
                                                                   ( ၀ီမံသာ )