ဗုဒၶဘာသာ ၁ ၂ ၃ ၄

၁ ။ တခုတည္းေသာ လြတ္ေျမာက္ျခင္းတရား ၊ ၀ိမုတၱိရသ (၀ါ) နိဗၺာန္ ။

ျမတ္ဗုဒၶဟာ နိကာယ္ငါးရပ္ ပိဋကတ္သုံးပုံ ဓမၼကၡႏၶာေပါင္းရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ မွ် အတုိင္းအရွည္ရွိတဲ႔ တရားေတြကုိ ၄၅၀ါပတ္လုံး ကမာၻသူကမာၻသားအားလုံးကုိ ေဟာၾကားခဲ႔ေပမဲ႔ အဲဒီတရားအားလုံးရဲ႕ တခုတည္းေသာအႏွစ္သာရ ၊ ဗုဒၶ ျမတ္စြာ ရည္ညႊန္းတဲ႔ တခုတည္းေသာ ထြက္ေပါက္ အေျဖႀကီးကေတာ႔ အလုံးစုံေသာသခၤါရတရားတုိ႔မွ လြတ္ေျမာက္ရာ ၊ ျဖစ္ျခင္း၊ပ်က္ျခင္းတုိ႔မွ ကင္းရာ၊ကုန္ရာ၊ခ်ဳပ္ရာ၊ၿငိမ္းရာ ၀ိမုတၱိရသ ၊ သႏၲိသုခ ၊ ျမတ္နိဗၺာန္ႀကီးပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႔မုိ႔ ဘုရားကုိတကယ္ၾကည္ညဳိရင္ ဘုရားစကားကုိ တကယ္နားေထာင္ရပါမယ္ ။ မိမိအလႈေပးေနတာ နံမည္ႀကီးဖုိ႔ ၊ ေနာက္ ဘ၀ ေကာင္းစားဖုိ႔ ဒီလုိရည္ရြယ္ခ်က္ေတြအစား နိဗၺာန ပစၥေယာ ေဟာတု နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း အေထာက္အပံ႔ျဖစ္ပါေစ လုိ႔ ဒီလုိ နိဗၺာန္တခုတည္းကုိ ရည္ညႊန္းမွသာ ဘုရားစကားနားေထာင္ရာေရာက္ပါမယ္ ။ သားေတာ္ရာဟုလာ အေမြ သြား ေတာင္းေတာ႔ ဘုရားဟာ ေလာကစည္းစိမ္အေမြကုိ တျပားတခ်ပ္မွမေပး ၊ ေလာကုတၱရာ နိဗၺာန္အေမြကုိပဲ ေပးခဲ႔တာကုိ ေထာက္ၿပီး သားေတာ္ရာဟုလာလုိပဲ ဘုရားစကားကုိ နားေထာင္သင္႔ပါေၾကာင္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္/ဗုဒၶဘာသာကုိေလ႔လာ ေနၾကေသာ လူေကာင္း၊သူေကာင္းအေပါင္းတုိ႔ ခင္ဗ်ာ ။

          ၂ ။  ရုပ္၊နာမ္ တရားႏွစ္ပါး ။ (တနည္း) ျဖစ္/ပ်က္ တရားႏွစ္ပါး ။

က်ေနာ္တုိ႔ေနထုိင္တဲ႔ သတၱ၀ါေလာကႀကီးနဲ႔ ကမာၻေလာကႀကီးကုိ ၾကည့္လုိက္ရင္ အျပဳခံ ႐ုပ္ တရားနဲ႔ ျပဳလုပ္သူ (စိတ္) နာမ္တရား ဒီႏွစ္ပါးပဲ ဒြန္တြဲတည္ရွိေနတာ ေတြ႕ရပါလိမ္႔မယ္ ။ အက်ယ္ခ်ဲ႕လွ်င္ က်မ္းတေစာင္မွ်ျဖစ္သြားဖြယ္ရွိလုိ႔ အမ်ား သိသာ႐ုံ ေျပာပါမည္ ။ သင္တုိ႔ရွိ မ်က္လုံးဟူေသာ႐ုပ္ႀကီးက ၾကည့္ခ်င္တယ္၊ၾကည့္မယ္ ဟူေသာ စိတ္တရားျပဳျပင္ေပးမႈ ျဖင္႔ ၾကည့္ျခင္း ျမင္ျခင္းျဖစ္ရသည္ကုိ ေသခ်ာစဥ္းစားၾကည့္ပါေလ ။

တဖန္ စဥ္ဆက္မျပတ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေနျခင္း ဟူေသာ သခၤါရေလာကႀကီးကုိၾကည့္ပါကလဲ ျဖစ္ျခင္း(အေၾကာင္းစုံမွ ထ ျဖစ္လာျခင္း)တရားနဲ႔ ပ်က္ျခင္း(အေၾကာင္းကုန္သည္ႏွင္႔ ခ်က္ျခင္းေပ်ာက္ပ်က္သြားျခင္း)တရား ၊ ဒီႏွစ္ပါးပဲ အလွည့္က် ျဖစ္ပ်က္ေနၾကတာ အေသအခ်ာၾကည့္ရင္ သိနုိင္ပါတယ္ ။လြယ္လြယ္ေလးဥပမာေပးပါ႔မယ္ ။ ခင္ဗ်ားအသက္႐ႈတာ ျဖစ္ လာၿပီး ပ်က္မသြားဘူးဆုိရင္ ခင္ဗ်ား တသက္မွာ အသက္တခါ႐ႈ႐ုံနဲ႔ လုံေလာက္မွာေပါ႔ ။ ဒီလုိမဟုတ္လုိ႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ျဖစ္ ၊ အႀကိမ္ႀကိမ္ပ်က္ေနလုိ႔ ခင္ဗ်ား မနားတမ္း အသက္႐ႈေပးေနရတာေပါ႔ ။

          ၃ ။ အျမတ္ဆုံးရတနာသုံးပါး ၊ ဘုရားရတနာ ၊ တရားရတနာ ၊ သံဃာရတနာ ။

ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပြင္႔ထြန္းေပၚေတာ္မူခဲ႔လုိ႔ ျဖစ္ပ်က္သံသရာထဲ တ၀ဲလည္လည္ ထြက္ေပါက္မရွိ ပိတ္မိေနၾကတဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ လူ၊သတၱ၀ါေတြ လြတ္ေျမာက္ရာကုိ သိခြင္႔ရၾကတာပါ ။ ဗုဒၶေဟာၾကားေတာ္မူခဲ႔တဲ႔ တရားေတာ္ေတြကုိ ေလ႔လာ၊သုံးသပ္၊ပြားမ်ားအားထုတ္နုိင္ၾကလုိ႔ သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲအေပါင္းက လြတ္ေျမာက္ဖုိ႔အေရး ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္ရွိ လာၾကတာပါ ။ ဒီတရားေတာ္ေတြကုိ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီးမရွိေတာ႔တာႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ေထာင္႔ငါးရာေက်ာ္ၾကာၿပီးတာေတာင္ မေပ်ာက္ပ်က္ရေလေအာင္ တနပ္တည္းေသာဆြမ္းကုိစား ၊ ၂၂၇သြယ္ေသာသိကၡာပုဒ္ေတြကုိေစာင္႔ထိန္းရင္း ပင္ပမ္းႀကီး စြာ ေစာင္႔ေရွာက္လာတဲ႔ သံဃာေတာ္ေတြမရွိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ေတြ တရားမသိ၊ေမွာင္အတိက်ေနဦးမွာပါ ။ ဒီေလာက္ ေက်းဇူးႀကီးလွတဲ႔ ဘုရား၊တရား၊သံဃာကုိ အျမတ္ဆုံးရတနာအျဖစ္ (ဗုဒၶသရဏံ၊ဓမၼံသရဏံ၊သံဃံသရဏံ)ဂစာၦမိ ခဲ႔ၾကတဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာနုိင္ငံမွာ ႏွစ္စဥ္ေငြက်ပ္သန္းခ်ီအကုန္ခံၿပီး ေတာင္ၿပဳံးပြဲႀကီးက်င္းပ ဂစာၦမိ လြဲေနၾကတာက ေတာ႔ အရပ္ရပ္ ကမာၻေပၚ ၾကားလုိ႔မေတာ္ပါဘူး ၊ ၾကည့္လုပ္ၾကပါဦးအရပ္ကတုိ႔ေရ ။

          ၄ ။ သစၥာေလးပါးျမတ္တရား ၊ ဒုကၡသစၥာ ၊ သမုဒယသစၥာ ၊ နိေျဂာဓသစၥာ ၊ မဂၢသစၥာ ။

ေဂါတမဗုဒၶဟာ သဗၺညဳတျမတ္စြာဘုရားရွင္ အျဖစ္ကုိရၿပီးတဲ႔ေနာက္ ပထမဦးဆုံး တရားဦးဓမၼစၾကာအျဖစ္ ကမာၻေလာက ကုိ ဦးစြာသိေစခဲ႔တဲ႔တရားကေတာ႔ သစၥာေလးပါး အျမတ္ဆုံးတရားပါပဲ ။ ဘုရားရွင္ကုိယ္တုိင္ ၀န္ခံေတာ္မူခဲ႔တာက ဒီတရားေလးပါးကုိ ဟုတ္တုိင္းမွန္စြာ မသိခင္တုန္းက အက်င္႔လြဲ၊အယူလြဲေတြနဲ႔ ငါကုိယ္တုိင္မွားခဲ႔ေသးတယ္ ။ ဒီတရား ေလးပါး ငါ႔ဥာဏ္မွာ ဟုတ္တုိင္းမွန္စြာ ထင္ရွားျဖစ္ေပၚလာေတာ႔မွ ဘုရားအျဖစ္ကုိ ရရွိေပတယ္လုိ႔ ၀န္ခံေတာ္မူခဲ႔ပါတယ္ ။

မက်ဥ္းမက်ယ္ အနည္းငယ္ရွင္းပါရေစ ။

ဒုကၡသစၥာ - ဇာတိပိဒုကၡာ တဲ႔ ။ အမ်ားစုျမင္လုိက္ၾကတာက ဇာတိ ေမြးဖြားျခင္းဒုကၡ ဒီလုိျဖစ္ေနတယ္ ။ ဗုဒၶဘုရားရွင္ ျမင္ေတာ္မူတဲ႔ ၊ အရိယာျဖစ္ၿပီးသူေတြျမင္လုိက္ၾကတဲ႔ ဒုကၡအရိယာသစၥာက ဇာတိ အဖန္တလဲလဲျဖစ္ျခင္း ဒုကၡပါပဲ ။ ဘာေၾကာင္႔ ျဖစ္ျခင္းကုိ ဒုကၡလုိ႔ေခၚလဲ ၊ ျဖစ္ျခင္းမွန္သမွ်ပ်က္ရလုိ႔ ဒုကၡလုိ႔ေခၚတာပါ ။ ဒါကုိ ေသခ်ာ ေ၀ဖန္ပုိင္းျခား သိရမွာမုိ႔ ပရိေညယ်တဗၺ ပုိင္းျခားသိအပ္ေသာတရားလုိ႔ ေခၚတာပါ ။ က်ေနာ္တုိ႔ တေန႔အနည္းဆုံး ထမင္းႏွစ္နပ္စား ေနရတယ္ဗ်ာ ။ ေန႔တုိင္း ၊ အဲဒီအတြက္ရွာလုိက္ရတာ ေမာလုိ႔ ။ ဘာလုိ႔ တခါစားၿပီး မၿပီးရတာလဲ ။ စားသမွ်ခဏခံ ၊ ျပန္ပ်က္ ခ်ီးျဖစ္ ပစ္လုိက္ရတာပဲမုိ႔ အႀကိမ္ႀကိမ္စားေနရတာ ။ ဒါ ေန႔စဥ္ႀကဳံေတြ႕မႈမွာ ဒုကၡတန္းလန္းႀကီးပါေနတယ္ ဆုိတာ သိေစခ်င္လုိ႔ ဘုရားရွင္က ဇာတိပိဒုကၡာကုိ ေသခ်ာေ၀ဖန္ပုိင္းျခားသိၾကပါလုိ႔ အဦးဆုံးထားေဟာပါတယ္ ။

သမုဒယသစၥာ - ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္းတရားတဲ႔ ။ က်ေနာ္တုိ႔ ဘ၀ကုိခင္တြယ္လုိ႔ မေသေအာင္ ထမင္းအႀကိမ္ႀကိမ္စားေနရ တာ ဒီထက္ရွင္းတာ မရွိေတာ႔ပါဘူးေနာ္ ။ ဒါေၾကာင္႔ ဒုကၡျဖစ္ေစတဲ႔ လုိခ်င္မႈ သမုဒယ၊ေလာဘ၊တဏွာကုိ ပဟာတဗၺ ပယ္အပ္၊သတ္အပ္ေသာတရားလုိ႔ ဘုရားရွင္ေထာက္ျပခဲ႔ပါတယ္ ။

နိေျဂာဓ(နိေရာဓ)သစၥာ - ဒုကၡလြတ္ရာလြတ္ေၾကာင္း၊ဒုကၡခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာအမွန္ နိဗၺာန္တရားပါတဲ႔ ။ ျဖစ္ျခင္းေတြရွိေနမွေတာ႔ ျဖစ္ျခင္းေတြခ်ဳပ္ၿငိမ္းေနတာလဲရွိရမွာေပါ႔ ၊ ျမတ္စြာဘုရားက ဒီလုိေဖာက္ထြက္စဥ္းစားၿပီး ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာအမွန္ နိေရာဓသစၥာ နိဗၺာန္တရားကုိ သစၧိကာတဗၺ မ်က္ေမွာက္ျပဳအပ္ေသာတရားအျဖစ္ သတၱ၀ါေတြကုိ ထြက္ေပါက္ဖြင္႔ေပးခဲ႔ပါၿပီ ။

မဂၢသစၥာ - ဒုကၡၿငိမ္းရာၿငိမ္းေၾကာင္း အက်င္႔တရားပါတဲ႔ ။ အဂၤါရွစ္ပါးရွိတဲ႔ ဒီအက်င္႔တရား မဂၢသစၥာဟာ ဘာေ၀တဗၺ ပြားမ်ားအပ္တဲ႔ တရားပါ ။ ဒီအက်င္႔ကုိေန႔စဥ္ပြားမ်ားရြက္ေဆာင္မယ္ဆုိရင္ ဒုကၡေတြဧကန္ၿငိမ္းေစမယ္လုိ႔ ဗုဒၶျမတ္စြာ အာမခံေတာ္မူခဲ႔ပါတယ္ ။ မွန္ေသာအျမင္(သမၼာဒိဌိ)ကုိအေျခခံလုိ႔ မွန္စြာေတြးႀကံျခင္း ၊ မွန္စြာေျပာဆုိျခင္း ၊ မွန္စြာ အသက္ေမြးျခင္း ၊ မွန္စြာလုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ျခင္း ၊ မွန္ေသာအားထုတ္မႈရွိျခင္း ၊ မွန္ေသာေအာက္ေမ႔သတိရွိျခင္း ၊ မွန္ေသာတည္ၾကည္စူးစုိက္မႈရွိျခင္း ၊ ဆုိတဲ႔ အဂၤါရွစ္ပါးစုံတဲ႔ အရိယာမဂၢင္ရွစ္ပါးကုိသာ ပြားမ်ားအပ္တယ္လုိ႔ ဗုဒၶျမတ္စြာ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ႔ပါတယ္ ။

အားတက္စရာေကာင္းတဲ႔အခ်က္ကေတာ႔ ဒုကၡအရိယသစၥာကုိ ေသခ်ာေ၀ဖန္ပုိင္းျခားၿပီး သိ လုိက္ၿပီဆုိတာနဲ႔တၿပဳိင္နက္ သိ၊ပယ္၊ဆုိက္၊ပြား သစၥာေလးပါးအစုံ တပါတည္း မိမိဥာဏ္မွာ ပြင္႔လင္းစြာေပၚလာနုိင္လုိ႔ အခါမလင္႔အက်ဳိးေပးတဲ႔ ဒီ ေလးပါးသစၥာတရားကုိ ဒုကၡကစ ပုိင္းျခားသိနုိင္ၾကပါေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းလုိက္ရပါတယ္ ။

                                                                                      ( ၀ီမံသာ )